14.35
Gisteren kon ik niet schrijven, wegens ontbrekende gelegenheid (ik vraag me trouwens af of dit misschien gewoon een kloterig excuus is) en ook omdat ik niet “in staat” zou zijn geweest. Tja, steeds wanneer ik mij geblokkeerd voel, gaan de woorden van Belle van Zuylen door mij heen; ze zegt dat de pen elke dag “moet gaan”, ook al wil hij niet, pak hem op en dwing hem tot actie. Of althans woorden van die strekking. Belle van Zuylen, mijn grote voorbeeld, mijn godin, mijn muze. Wanneer ik ook maar een greintje van haar sprankelende pen had, was ik al tevreden. Ja Belle, je hebt gelijk, je moet niet wachten op inspiratie, ga zitten, pak de pen en laat hem zijn gang gaan.
Dit gezegd hebbende…. wat is er te melden aan mijn kleine front, mijn piepkleine bastion in een wereld van 8 miljard? Dat we gezond zijn. Dat wat moet lopen goed loopt. Doet me denken aan de uitspraak van Boer Koekoek: “Wat nie loopt da loat’n ze lop’n en wat loopt da loat’n ze nie lop’n”.
(Hendrik Koekoek, tot de politiek toegetreden boer, jaren zestig, zeventig.)
Gisteren, bij het bekijken van een filmpje dat ons tien gruwelijke geneeswijzen liet zien (nu ja, ‘geneeswijzen’, laten we zeggen martelingen onder medisch alibi), overdacht ik of ik, gesteld we schrijven de Middeleeuwen en ik ben dezelfde persoon als heden, me kritisch zou hebben opgesteld ten aanzien van de gebruikte kuren en medische behandelingen. Zou ik hoofdschuddend hebben toegezien hoe een of andere knakker met een pofbroek en een krulletjespruik uitgehongerde bloedzuigers op de arm van mijn moeder zou plaatsen, of zou ik opgelucht tegen haar zeggen”Nu zal het spoedig beter gaan mama..”, een dankbare glimlach schenkend aan de knakker en zijn pot vol bloedzuigers, staand aan het bed van mijn bleke moeder, slapjes en hangend in de kussens.
Tja. Als er niets anders is. Maar zou ik dan niet hebben opgemerkt hoe mijn arme moeder steeds bleker werd naarmate de zuigers zich langere tijd gegoed deden aan haar kostbare voorraadje bloed van vijf liter? Ik keer mij nu immers ook tegen slaapmiddelen, tegen anti-antidepressiva en wat dies meer zij waarvan bekend is dat het je van de regen in de drup brengt? Ja, omdat daarover rapportage is, omdat we niet onkundig blijven in deze wereld van informatie, of moet ik zeggen *over*informatie. Toch kan ik me herinneren dat ik de Libirum tabletten waarvan ik flauwviel met een kloek gebaar het vuilnisvat in flikkerde, eind jaren zestig. Dat gebaar gaf uiteraard geen blijk van kritisch inzicht, ik dacht er kennelijk niet bij na dat medicijnen tussen het normale vuilnis de oppervlakte wateren zullen verontreinigen.
Bestonden er in die dagen überhaupt kritische geluiden? Ja, die waren er, en de vrijdenkers liepen natuurlijk enorm gevaar wanneer ze voor hun afwijkende ideeën uitkwamen. Net als in die landen waar nu nog de duisternis van de Middeleeuwen hangt. Toch stuit ik dan meteen op een paradox: de allereerste beoefenaar van de plastische chirurgie was een dokter uit India, die al rond 600 voor Christus een opmerkelijk geavanceerde reeks artikelen schreef over chirurgie, waarin hij 300 chirurgische ingrepen uit de doeken deed. En dat ging niet middels scherpe stenen en stokken, en gloeiend hardhout, neen, hij scheen te werken met een heel zootje metalen medische instrumenten, variërend van ragfijne pookjes tot vernuftige tangetjes, uiteenlopend in grootte, met allerlei vormen, passend in de hoekjes en gaatjes van de menselijke anatomie – althans dat kan ik zien op het plaatje bij het internet artikel
Dan schiet me te binnen dat ik vaak lees over spectaculaire operaties in India, op kinderen die ter wereld zijn gekomen met zes armen, of twee hoofden of acht benen of vijf ogen, noem maar op. Bij ons hoor je zelden, of eigenlijk nooit, van zulke gevallen, maar goed, met 17 miljoen inwoners is de spoeling aanzienlijk dunner. Misschien ligt het aan het klimaat. Misschien moeten ze de hersens van de ouders opereren die in een aantal gevallen ervan overtuigd zijn dat het misvormde kind een of andere godheid is, ze stellen het arme ding tentoon op hun veranda, en zie hoe de mensen zich erheen spoeden om het wonder voor de deur van hun buren te zien! Kennelijk kan de vooruitgang van de wetenschap samen op gaan met het totale achterblijven.
Gisteren liep ik door het park en… weer klonken er prachtige pianoklanken vanaf het muziekpodium. Ik moet vaker in de buurt van het podium komen, op zonnige avonden – wat is er mooier dan pianomuziek met een achtergrondkoor van kwinkelerende vogels!
Maar goed, de hamvraag is nog niet beantwoord: zou ik, gesteld ik was een burgeres van de stad Amsterdam in het jaar 1350, ook “kritisch” zijn, en de geldende normen, de geldende waarden en de geldende methoden… in twijfel trekken? Ten eerste: ik zou in moeilijkheden komen door mijn eigenwijsheid en mijn bij tijd en wijle dwarse manieren, want hoe stond men tegenover eigenwijze, dwarse vrouwen in de Middeleeuwen? Daar mocht je toch alleen maar koppig en eigengereid zijn in de keuken? En bovendien ook nog alleen maar in de buurt van het aanrecht. Eén ding staat vast: ik zou me er niet bij hebben neergelegd, en hoe dan ook, in verzet zijn gegaan.
Maar feit is ook: je bent een kind van je tijd. En je aanvaard de beschikbare therapieën van je tijd. Hoe zou je beter weten, en trouwens, er was niets anders dan rondreizende chirurgijns en hun gereedschapskist die al minstens honderd jaar in de garage staat. Gesteld mijn knie is helemaal op, dan kan ik een nieuwe knie van titanium platen krijgen. Een methode waar ik nu wel blij mee zou zijn, in veel gevallen gaat het goed. Maar…. over 100 jaar zeggen ze misschien “Goh, dat was behelpen toen in de eenentwintigste eeuw, met dat primitieve geknutsel, de mensen laten lopen met een ijzeren kunstknie, wat een armoe!”
En dan, ook een overweging om rekening mee te houden: hoe kritisch is het individu wanneer het sterft van de pijn, of helemaal niet kan slapen, of steeds moet overgeven of leegloopt? Dan ben je toch bereid tot alles om aan die afschuwelijke conditie te ontsnappen? De dokter heeft niet voor niets zoveel macht. Ook nu nog!
Dat zien we aan zo’n vrijspraak van Jansen-Steur, een neuroloog die ziekten bij mensen diagnosticeerde, waar ze helemaal niet aan leden en zelfs de dood van enkele patiënten op zijn geweten heeft. Maar…. “vrijspraak” is het oordeel van de rechter.
ENGLISH
14.35
I could not write yesterday, because of lacking opportunity (wonder if that is just another shitty excuse) and too because allegedly I was not ‘capable’. Hmm… each time I feel blocked, the words of Belle van Zuylen pass through my head: she says that every day the pen “must be busy”, even though it may not want to, pick it up and force it into action. Or at least words to that effect. Belle van Zuylen, my all time model, my goddess, my muse. Had I only a grain of her sparkling pen, I would be content. Yes Belle, you are right, we must not wait for inspiration, sit ourselves down, take up the pen en let it have its way.
That said…. anything to report from my little front, my teeny weeny bastion in a world of 8 billion? That we are healthy. That whatever needs to run does run. Reminds me of Farmer Koekoek’s statement: “What ain’t runnin’ they let run and what’s runnin’ they ain’t lettin’ run.”
(Farmer Koekoek, a Dutch farmer engaged in politics, end of the sixties.)
Yesterday, watching a film showing us ten gruesome therapies (well, “therapies”, let’s say torture under a medical alibi), I wondered whether I, assuming the time we are the Middle Ages, and I am the same person as at present, would have adopted a critical attitude regarding the employed therapies and medical treatments. Would I have shaken my head watching how some or other geezer wearing knickerbockers and a curly wig placed starved leeches on my mother’s arm, or whether I would say to her, in a relieved voice: “Now things will swiftly get better mama…”, giving away a grateful smile to the geezer and his jar full of leeches, standing at the bed of my pale mother, weak and laying back in the pillows.
Well, if there is nothing else. But would I not have noticed how my poor mother became paler as the leeches feasted on her stock of five liters of costly blood? For now I turn against sleeping pills, against anti-depressives and what not of which it is known that using them you end up from the frying pan into the fire. Yes, because those issues are reported, because we are not left ignorant in this world of information, or need I say overinformation. Still I can remember that I resolutely chucked the Librium tablets which made me faint into the trash can, end of the sixties. That gesture of course did not testify of critical insight, I evidently did not stop to consider how medicines deposited among the daily trash will pollute the surface water.
For that matter, *was* there actually *any* criticism in those days? Yes, it existed and the free thinkers ran a huge risk if they openly proclaimed their deviant ideas. Just like in those countries today still shrouded in the darkness of the Middle Ages. And right away I hit a paradox: the very first practitioner of plastic surgery was a doctor from India, who wrote a remarkably advanced series of articles about healing and surgery, mentioning 300 surgeries, such around 600 BC. And those were not done using sharp stones and sticks and red-hot hardwood, no, he seemed to work with a bunch of metal medical instruments, varying from minute pokers to clever little tongs, of differing size in all manner of shapes accommodating to the nooks and crannies in the human anatomy – at least that is what I can see on the picture illustrating the Internet article.
Then the spectacular operations in India come to my mind, on children arrived in this world with six arms, or two heads, or eight legs, or five eyes, anything, you name it. Over here you rarely if at all read about such cases but yeah, with only 17 million inhabitants the chances become slimmer. Perhaps it’s the climate. Maybe they should do some operating on the parents’ brains who, in a number of cases are actually convinced the malformed kid is some or other deity, they put the poor thing on show on their porch, and see how the people come flocking to see the miracle on their neighbour’s doorstep! Evidently the progress of science can go side by side with total backwardness.
Yesterday I walked through the park and again… the wonderful sound of piano came from the bandstand. I need to go there more often, on sunny evenings – what can be more beautiful than piano music backed by a choir of chirping birds!
However, the crucial question hasn’t received an answer yet: would I, assuming I were a citizen of the city of Amsterdam in the year 1350, have been “critical” to question the prevailing norms, prevailing values and prevailing methods…? Firstly: I would have gotten into trouble through my headstrongness and now and then my intractable ways, for how were people disposed towards headstrong, intractable women in the Middle Ages? Weren’t you only allowed to be obstinate and self-willed in the kitchen? And even then only at the side board. One thing is certain: I would not have put up with it, I would have rebelled!
Fact is too, you are a child of your times. And you accept the available therapies of your times. How would you know better, and anyhow there was nothing else aside from traveling surgeons and their toolkits which since some 100 years now can only be found in the garage. Suppose a moment that my knee is a goner, then I can get a new one made from titanium plates. A method that would make me happy today, in many cases it works. But… in another 100 years they may say “God, they really had to make ends meet then in the twenty-first century, with all that primitive tinkering, making people walk around with an iron fake knee, man, what misery!”
And then, another consideration to take into account: how critical is the individual when it is dying from pain, or cannot sleep at all, or has to throw up all the time or loses the shit continuously? You’ll be ready for anything to escape from that horrible condition, won’t you? It’s for a reason that the doctor possesses such power. Still today!
We can see that from the acquittal of Jansen-Steur, a neurologist who diagnosed illnesses in people of which they did not suffer, being the instrument of their death. But… acquittal was the judge’s verdict.
